Waarom wordt een colonoscopie gedaan?

Colonoscopie kan gedaan worden voor verschillende redenen.  Meestal word het gedaan om de oorzaak van bloed in ontlasting, buikpijn, chronische diarree of een verandering in de ontlasting te onderzoeken. Colonoscopie wordt soms ook gedaan om een afwijking te onderzoeken die ontdekt is op een X-RAY of een CT-scan. Er wordt gezocht naar darmziekte zoals de ziekte van Crohn, Colitis ulcerosa en darmkanker. Deze ziekten komen echter relatief zelden voor. Een colonoscopie kan niet gebruikt worden om andere oorzaken van darmklachten op te sporen die veel vaker voorkomen. Dat kan wel met ontlastingsonderzoek.

Wie komt in aanmerking voor een colonoscopie?

Mensen met een voorgeschiedenis van darmpoliepen of darmkanker en mensen met een familiegeschiedenis van dikke darm problemen (zoals colitis ulcerosa) en mensen met een familiegeschiedenis van dikke darmkanker komen in aanmerking. Zij worden geadviseerd om periodieke coloscopieën te ondergaan, omdat zij tot een hogere risico categorie voor poliepen of darmkanker behoren. Hoe vaak men een colonoscopie moet ondergaan hangt af van de afwijkingen die gevonden zijn in eerdere colonoscopieën. Recent wordt het overwogen om zelfs gezonde mensen te screenen op dikke darmkanker via een colonoscopie. Iedereen zou met een colonoscopie moeten worden getest op de leeftijd van 50 en  dan weer 10 jaar daarna, met het oog op het verwijderen van  dikke darm poliepen voordat ze tot kanker ontwikkelen.

Wat voor voorbereiding is nodig voor een colonoscopie?

Om de procedure is volledig en accuraat te laten verlopen, moet het colon van tevoren volledig gereinigd worden. Patiënten krijgen uitgebreide instructies over de voorbereiding. In het algemeen, bestaat dit uit het drinken van een grote hoeveelheid van een speciale darm-reinigende oplossing en / of meerdere dagen voorafgaand aan het onderzoek een dieet van heldere vloeistoffen en laxeermiddelen of klysma’s te volgen. Deze instructies moeten worden gevolgd precies zoals voorgeschreven of de colonoscopie kan mislukken, en moet dan worden herhaald, of een minder nauwkeurige alternatieve test kan worden uitgevoerd in de plaats.

Wat zijn de risico’s van colonoscopie?

De meeste mensen hebben gehoord – soms tot vervelens toe – hoe belangrijk coloscopieën zijn voor het voorkomen van darmkanker. Er zijn echter ook risico’s aan een colonoscopie verbonden. Hier volgen een aantal feiten om u te helpen beslissen of de risico’s van een coloscopie voor u de moeite waard zijn.
De grootste risico’s verbonden aan colonoscopie omvatten hevige bloeden, darmperforatie (waneer een gaatje in de darm geprikt word), infectie, slechte reactie op de toegediende middelen, en dikke darm infectie. Deze complicaties komen echter zelden voor – en komen nog minder vaak voor bij scopieën waarbij geen poliep verwijderd hoeft te worden.

Hoe vaak komen complicaties bij colonoscopie voor?

Toen onderzoekers darmkanker gegevens beoordeeld 1966-2001, ontdekten ze het volgende:

Perforatie had plaatsgevonden bij 0,029 procent tot 0,72 procent van de coloscopieën.
Hevige bloedingen deden zich voor bij 0,2 procent tot 2,67 procent van de coloscopieën.
Overlijden kwam voor bij ongeveer 0,003 procent tot 0,03 procent van de coloscopieën.

Uitgedrukt als breuken:

• Perforatie trad op bij ongeveer 1 / 3 van 450 tot 1 / 139 coloscopieën.
• Zware bloedingen bij ongeveer 1 / 500 tot 1 / 37 coloscopieën.
• Overlijden bij ongeveer 1 / 30, 000 tot 1 / 3, 000 coloscopieën.

Deze getallen zijn best een beetje zorgwekkend. Zelfs bij de laagste berekeningen van de risico’s zullen bij 30.000 onderzoeken zullen 60 mensen zware bloedingen meemaken, 20 mensen perforatie van de darm oplopen, en een persoon sterven. Bij de hoogste berekeningen zullen bij 30.000 onderzoeken maar liefst 200 perforaties plaatsvinden en 10 sterf gevallen. Zeker in gevallen waar colonoscopie helemaal niet nodig was is dit tragisch.

Hoe kunt u de risico’s van een colonoscopie minimaliseren?

De juiste voorbereiding (qua eten voorafgaand aan de colonoscopie) zal ervoor helpen zorgen dat uw arts een onversperde zicht heeft tijdens het navigeren met de camera door uw dikke darm. Een aantal andere suggesties:Kies iemand wiens beroep het is om coloscopieën uit te voeren, in tegenstelling tot de huisarts.
Zorg ervoor dat een ervaren anesthesist aanwezig is, in het geval een negatieve reactie op de medicatie plaatsvind.
Laat de procedure in of dichtbij een ziekenhuis uitvoeren. Als darmperforatie optreedt, wilt u meteen geholpen kunnen worden.
U kunt de arts ook vragen of hij of zij van plan is om abdominale druk toe te passen tijdens de colonoscopie. Een studie gepubliceerd in Gastroenterology Nursing vond dat de risico’s, de duur, en het ongemak van colonoscopien kunnen worden beperkt wanneer de arts bepaalde abdominale druk technieken toepast tijdens de procedure.

Wegen de voordelen van colonoscopie op tegen de nadelen?

Dat is een voor u en uw arts te bespreken. Voor vele mensen is het meer dan nodig. Voor sommige mensen met last van poliepen kan het wel nodig zijn.

Is een colonoscopie altijd nodig?

Nee, niet in alle gevallen. In veel gevallen is het mogelijk door middel van ontlastingsonderzoek te bepalen of colonoscopie nodig is. Bij bacteriële infectie en tumors in de darmen, reageert het lichaam hierop: zogenaamde ‘tumor markers’ worden uitgescheiden en kunnen in een laboratorium gemeten worden: Dit kan gebeuren bij verdenking op de aandoening colitis ulcerosa, en bij poliepen.

U kunt meer informatie vinden op prikkelbaardarmsyndroom.nl. In Nederland is het namelijk zo dat er grote gebreken zijn bij het stellen van diagnose bij chronische darmklachten:

• Huisartsen gaan er vaak van uit dat de oorzaak van chronische darmklachten vastgesteld kan woorden door middel van anamnese (een vragenlijst) in combinatie met lichamelijk onderzoek. Aanvullend onderzoek zou niet nodig zijn. Mensen met chronische darmklachten krijgen dus vaak te horen dat ze een “prikkelbare darm” hebben, zonder dat ze worden onderzocht door een specialist, of er laboratorium onderzoek wordt verricht.
• Indien de huisarts wel overeenstemt aanvullend onderzoek te laten verrichten, wordt de stap van ontlastingsonderzoek overgeslagen, en gaat men meteen over op een colonoscopie. Een colonoscopie is echter alleen bedoeld om darmkanker colitis of ziekte van Crohn op te sporen. Er zijn tal van andere mogelijke oorzaken van chronische darmklachten die niet zullen opvallen tijdens een colonoscopie. Denk aan alle microscopische aandoeningen, zoals besmetting met darmparasieten, darmbacteriën, schimmel infecties en glutenallergiën. Het heeft zin hier eerst naar te laten kijken, voordat er met een camera in de darm gekeken hoeft te worden.
• Zelfs in gevallen waar er verdenking is van darmkanker, colitis ulcerosa of ziekte van Crohn, kan eerst de ontlasting onderzocht worden voor sporen van die ziektes. Als geen enkele meetbare reactie van het lichaam te vinden is in de ontlasting, is het hoogst waarschijnlijk dat er ook niets gevonden zal worden met een colonoscopie. het lichaam zal zeer zeker reageren op een tumor of infectie die groot genoeg is zichtbaar te zijn voor een colonoscopie.

Wat mag gegeten worden tijdens voorbereiding op een colonoscopie?

Hier volgt een overzicht op wat wel en niet gegeten mag worden voor een colonoscopie.